Graniczne spory

Spore zaniepokojenie samorządów gminnych położonych w strefach podmiejskich wzbudził prezydencki projekt ustawy dotyczącej procedury zmiany granic gmin. Samorządy miejskie upatrują w nim szansy rozwoju.

Na wstępie przypomnijmy, że w świetle obowiązującego prawa zmiana granic jednostek administracyjnych możliwa jest na drodze wniosku zainteresowanej gminy lub w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. W pierwszym przypadku sprawa polega na wystąpieniu do ministra administracji ze stosownym wnioskiem, który powinien zawierać treść proponowanej zmiany z uzasadnieniem, podstawowe dane statystyczne dotyczące liczby ludności na terenie objętym wnioskiem, a także powierzchni terenu. Konieczne jest też określenie szacunkowych jednorazowych kosztów wprowadzenia zmiany oraz szacunkowych planów dochodów i wydatków w następnym roku budżetowym gmin objętych wnioskiem. Niezbędnym załącznikiem muszą być także wyniki referendum, podczas którego mieszkańcy wypowiedzieliby się "za" lub "przeciw" zmianie granic. Do wniosku dołączyć

należy także m.in. zaświadczenie właściwego starosty potwierdzające zgodność danych z operatem ewidencyjnym, uchwałę w sprawie przeprowadzenia konsultacji z mieszań-cami, mapę topograficzną z zaznaczeniem dotychczasowych granic oraz proponowanych zmian, opinię wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego oraz wypis miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na podstawie tej dokumentacji ministerstwo albo przychyla się do wniosku, albo go oddala. O ile ta procedura nie wzbudza większych emocji, znacznie bardziej krytykowane są przepisy dopuszczające ingerencję w granice jednostek samorządowych wbrew ich woli, na podstawie względnie swobodnej decyzji Rady Ministrów. Świadczy o tym chociażby duża liczba skarg na wydane dotychczas rozporządzenia w przedmiocie zmiany granic jednostek samorządu terytorialnego kierowanych do Trybunału Konstytucyjnego.

STARE W NOWEJ WERSJI

Reakcją na te niedoskonałości są propozycje zmian w ustawach samorządowych zawarte w prezydenckim projekcie ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw.Sednem zmian projektowanych jest zwiększenie wpływu wszystkich bezpośrednio zainteresowanych samorządów na dokonywane zmiany w podziale terytorialnym. Jako zasadę przyjęto dokonywanie zmian w podziale terytorialnym na zgodny wniosek zainteresowanych jednostek lub za zgodą jednostek, których zmiana dotyczy. Możliwość wydania rozporządzenia zmieniającego podział terytorialny z urzędu ma mieć charakter wyjątkowy i została ograniczona koniecznością spełnienia szeregu dodatkowych przesłanek. I tak na przykład zmiana granic gminy w związku z odłączeniem części jej terytorium, w celu powiększenia terytorium sąsiedniej gminy może nastąpić z urzędu jedynie pod warunkiem wykazania, że dokonanie zmiany stanowi jedyną drogę rozwiązania istotnych społeczno- gospodarczych problemów obszaru, których nie można załatwić w inny sposób, w szczególności na gruncie współdziałania sąsiadujących gmin.

Więcej w papierowym wydaniu TN