Perły z romańskiego albumu (I) [W najnowszym TN]

Zastanawialiście się kiedyś, która z zachowanych do dziś w naszym regionie budowli jest najstarsza? O palmę pierwszeństwa bije się kilka obiektów. Wszystkie mają średniowieczną genezę i należą do największych skarbów polskiej architektury.

Typowy ranking, w którym dominującym kryterium byłaby metryka, stworzyć niezwykle trudno. Powód jest zupełnie oczywisty - problemy z datowaniem. W przypadku budowli, których początki sięgają czasów tak zamierzchłych, na ogół rzadko da się wskazać dokładny czy choćby tylko przybliżony rok budowy, albo nazwisko fundatora. Niemniej jednak, bez większych kłopotów można wyodrębnić ścisłą czołówkę. To siedem obiektów - wyłącznie sakralnych - posiadających mniej lub bardziej wyraźne cechy romańskie. Niektóre uchodzą wręcz za wizytówkę tego stylu i są powszechnie rozpoznawalne jak Polska długa i szeroka. O innych słyszeli tylko pasjonaci historii.

Z NIMI SZEDŁ POSTĘP

Nie jest znany dokładny rok fundacji monumentalnego konwentu cysterskiego w Koprzywnicy, który i dziś, mimo że zachowała się do naszych czasów tylko część pierwotnego założenia, robi kolosalne wrażenie na odwiedzających podsandomierskie miasteczko turystach. Najczęściej jako datę założenia opactwa przyjmuje się rok 1185. Jak informują kroniki, dobroczyńcą fundacji klasztornej był Mikołaj Bogoria Skotnicki, a kontynuatorem szczytnego dzieła jego krewny, Pakosław Lasocic. Jan Długosz nieprawdziwie przypisał rolę fundatora Kazimierzowi Sprawiedliwemu, podczas gdy rola księcia ograniczała się zapewne jedynie do protekcji i nadania przywilejów... (rs)

Więcej w papierowym i elektronicznym wydaniu "TN".