Tygodnik Nadwiślański
Navigate
  • Strona główna
  • PRENUMERATA TN
  • ARCHIWALNE WYDANIA
  • KUP e-TN
  • Kontakt
  • REKLAMA
  • DRUKARNIA
  • TARNOBRZEG
  • Sandomierz
  • STALOWA WOLA/NISKO
  • STASZÓW/OPATÓW
  • Aktualne ogłoszenia
  • SKLEP
  • 0 Shopping Cart


.

Zamek pod kluczem

0
Napisał: TN , 30 stycznia 2013 Historia, SANDOMIERZ, Wiadomości z regionu

zamek (Medium)Dzieje sandomierskiego Zamku nieodłącznie związane są z historią miasta. Był siedzibą monarchów, królewskich urzędów, obronną twierdzą, a potem więzieniem. Wybudowano go w  miejscu zniszczonego przez Tatarów grodu, a  fundatorem murowanej budowli obronnej był król Kazimierz Wielki.

Tyle tylko, że z tamtego założenia do dzisiaj pozostały jedynie fundamenty ośmiobocznej wieży oraz fragment przylegającego do niej budynku. Za króla Kazimierza Jagiellończyka obiekt przebudowano w stylu gotyckim, aby wiek później uczynić go renesansowym. Potem los był dla Zamku mniej łaskawy, bowiem Szwedzi wysadzili niemal trzy czwarte obiektu, który już nigdy nie odzyskał świetności.

Co prawda król Jan III Sobieski częściowo podniósł go z ruin, ale podczas konfederacji barskiej stacjonujące tu wojska rosyjskie tak Zamek zdewastowały, że już więcej się nie podniósł. Zresztą niebawem dokonały się rozbiory i pamiątki świetności Rzeczpospolitej stały się solą w  oku zaborców, którzy wiele historycznych budowli zdegradowali do upokarzającej roli.

Tak właśnie stało się z  sandomierskim Zamkiem, w którym Austriacy zlokalizowali sąd kryminalny i  areszt. Właściwa zmiana funkcji obiektu nastąpiła jednak w  1825 roku, kiedy to rosyjski zaborca zdecydował o  przeznaczeniu go na miejsce odosobnienia. Podczas adaptacji pierwsze piętro przecięto stropem, wykuto nowe klatki schodowe i  korytarze, tworząc trzy kondygnacje cel. Wtedy w  zachodniej ścianie korpusu dobudowano tzw. wieżę ustępową, usunięto pozostałości skrzydeł, a  zniwelowany podworzec otoczono murami.

Ciekawostką jest, że po utworzeniu diecezji sandomierskiej (1816) Zamek miał być przeznaczony na rezydencję biskupa, ale wobec zdecydowanej odmowy, z  projektu zrezygnowano. Dalsza adaptacja obiektu miała miejsce w  latach 1893-1894, kiedy od strony południowej i wschodniej wzniesiono budynki mieszkalne dla personelu oraz zabudowania gospodarcze. W  jednej z przybudówek zlokalizowano m.in. oddział kobiecy. Całość opasano murami z drutem kolczastym, a  dziedziniec podzielono na dwa spacerniaki.

Starsi sandomierzanie jeszcze pamiętają dobudowane skrzydło, popularnie zwane „rogalem”, które rozebrane zostało dopiero w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Sposób funkcjonowania więzienia z okresu zaboru rosyjskiego jest trudny do odtworzenia z uwagi na zniszczenie dokumentów.

W  momencie wybuchu I  wojny światowej Rosjanie ewakuowali więźniów w  okolice Odessy, zabierając też wyposażenie cel oraz zapasy żywności. Po przejęciu Sandomierza przez administrację austriacką więzienie przekształcono w obóz jeniecki, w którym przetrzymywano jeńców włoskich. W chwili przejęcia więzienia przez władze polskie znajdowało się w nim około stu więźniów skazanych przez austriackie sądy polowe. Ponieważ część z nich zwolniono, ostatecznie w  celach pozostało 62 więźniów, a  8 kobiet i  36 mężczyzn trzymano w areszcie śledczym.

Po odzyskaniu niepodległości Zamek pozostał więzieniem. Już 13 listopada 1918 r. jego czasowym zarządcą został Józef Madey, któremu przez jakiś czas pomagał były austriacki komendant. Porządkowanie zaczęto od generalnego remontu, bowiem zapuszczone budynki, bez szyb, a  nawet ram okiennych, pozbawione jakichkolwiek zabezpieczeń oraz zdewastowane cele powodowały, że obiekt praktycznie nie nadawał się do użytku.

Cele „umeblowane” były prymitywnymi pryczami z  desek, na których leżał tzw. barłóg (siennik wypchany suchymi konopiami lub trawą), a na 18 cel tylko cztery wyposażone były w stoły. Nieliczni „szczęśliwcy” mieli także do dyspozycji ławy. Klozety zastępowały drewniane lub metalowe kubły umieszczone w  specjalnych niszach, a  że tylko niektóre były zamykane, w  celach panował nieznośny fetor.

Drzwi większości cel były tak zdezelowane, że można je było otworzyć mocniejszym szarpnięciem. Jedynie w  dwóch celach szpitalnych z  czterema pryczami znajdowała się pościeli. W  więziennej kuchni najważniejszym elementem był zaś osadzony na stałe kocioł o pojemności 190 litrów. Cele kobiece zlokalizowane były przy tym samym korytarzu co męskie. Personel więzienia składał się z 16 funkcjonariuszy, w  tym 10 dozorców i  strażników.

Dodać należy, że w  pierwszym okresie praktycznie nie było żadnych przepisów dotyczących więziennictwa, a  procedura była czystą improwizacją. Trzeba więc było zaczynać niemal od zera. (…)

Jan Adam Borzęcki

Więcej w papierowym wydaniu “TN”.

Może zainteresują Cię również wpisy oznaczone podobnymi tagami:

Korek na obwodnicy
Biblioteczki na każdym oddziale
Referendum nie będzie
Marek Kos pokieruje sandomierskim szpitalem
Program finału WOŚP w Kleczanowie
Plony niskie, ceny rekordowe [W najnowszym TN]

Podziel się:

  • Kliknij, aby udostępnić na Facebooku(Otwiera się w nowym oknie)
  • Udostępnij na Twitterze(Otwiera się w nowym oknie)

Komentarze są wyłączone.

  • KUP E-TN:

    eTN – wydanie elektroniczne Tygodnika Nadwiślańskiego 50/2019

    eTN – wydanie elektroniczne Tygodnika Nadwiślańskiego 50/2019

    3.00 zł

    dodaj do koszyka

  • Koszyk

  • Facebook

    Tygodnik Nadwiślański
  • JEZIORO W SIECI

    JEZIORO W SIECI
  • NASI PARTNERZY:

    NASI PARTNERZY:
  • Śledź nas na Tweeterze

    Śledź nas na Tweeterze
  • Kategorie

    • Polityka prywatności, RODO
    • Kontakt
    • Reklama
  • Usługi reklamowe google – zasady.

Serwis używa plików cookie zgodnie z warunkami polityki prywatności. Pozostając w serwisie akceptują Państwo te warunki.

Moje ustawienia
Ustawienia Prywatności, RODORODO. Drogi Czytelniku:

Ustawienia Prywatności, RODO

Informujemy, że w związku z wejściem w życie Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych stworzyliśmy zgodną z nim politykę prywatności. Twoje dane są bezpieczne. Zmieniły się jedynie kwestie formalne i chcąc korzystać ze strony tak jak do tej pory, powinieneś zaakceptować postanowienia naszej polityki prywatności.

Klikając przycisk “Rozumiem” wyrażasz zgodę na korzystanie z naszego portalu na zasadach określonych poniżej:

Od 25 maja 2018 r. w Polsce obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO)
Zgodnie z RODO dane osobowe to wszystkie informacje identyfikujące lub pozwalające na zidentyfikowanie osoby fizycznej. Są nimi nie tylko imię i nazwisko, czy adres, ale także choćby adres e-mail, czy adres IP, zapisywane w plikach cookies.
Administratorem Twoich danych osobowych jest WYDAWNICTWO SAMORZĄDOWE spółka z o.o. z siedzibą w Tarnobrzegu, ul. 1 Maja 4a (oficyna), 39-400 Tarnobrzeg.
Przetwarzanie Twoich danych osobowych będzie się odbywać na podstawie art. 6 RODO i w celu marketingowym Administrator powołuje się na prawnie uzasadniony interes, którym jest zbieranie danych statystycznych i analizowanie ruchu na stronie internetowej.
Twoje dane osobowe będą przechowywane przez okres od 30 dni do 5 lat do czasu wykorzystywania możliwości marketingowych i analizy danych potrzebnych do prowadzenia działalności gospodarczej.
Posiadasz prawo dostępu do treści swoich danych osobowych, prawo do ich sprostowania, usunięcia, jak i również prawo do ograniczenia ich przetwarzania/ prawo do cofnięcia zgody, prawo do przenoszenia danych, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania Twoich danych osobowych. Przysługuje Ci prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, jeśli Twoim zdaniem, przetwarzanie danych osobowych – narusza przepisy unijnego rozporządzenia RODO.
Więcej o zasadach przetwarzania danych w Polityce prywatności

UWAGA: Te ustawienia mają zastosowanie jedynie w przeglądarce i na urządzeniu, którego teraz używasz.

RODO. Drogi Czytelniku:

Informujemy, że w związku z wejściem w życie Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych stworzyliśmy zgodną z nim politykę prywatności. Twoje dane są bezpieczne. Zmieniły się jedynie kwestie formalne i chcąc korzystać ze strony tak jak do tej pory, powinieneś zaakceptować postanowienia naszej polityki prywatności.

Klikając przycisk “Rozumiem” wyrażasz zgodę na korzystanie z naszego portalu na zasadach określonych poniżej:

Od 25 maja 2018 r. w Polsce obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO)
Zgodnie z RODO dane osobowe to wszystkie informacje identyfikujące lub pozwalające na zidentyfikowanie osoby fizycznej. Są nimi nie tylko imię i nazwisko, czy adres, ale także choćby adres e-mail, czy adres IP, zapisywane w plikach cookies.
Administratorem Twoich danych osobowych jest WYDAWNICTWO SAMORZĄDOWE spółka z o.o. z siedzibą w Tarnobrzegu, ul. 1 Maja 4a (oficyna), 39-400 Tarnobrzeg.
Przetwarzanie Twoich danych osobowych będzie się odbywać na podstawie art. 6 RODO i w celu marketingowym Administrator powołuje się na prawnie uzasadniony interes, którym jest zbieranie danych statystycznych i analizowanie ruchu na stronie internetowej.
Twoje dane osobowe będą przechowywane przez okres od 30 dni do 5 lat do czasu wykorzystywania możliwości marketingowych i analizy danych potrzebnych do prowadzenia działalności gospodarczej.
Posiadasz prawo dostępu do treści swoich danych osobowych, prawo do ich sprostowania, usunięcia, jak i również prawo do ograniczenia ich przetwarzania/ prawo do cofnięcia zgody, prawo do przenoszenia danych, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania Twoich danych osobowych. Przysługuje Ci prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, jeśli Twoim zdaniem, przetwarzanie danych osobowych – narusza przepisy unijnego rozporządzenia RODO.
Więcej o zasadach przetwarzania danych w %Polityce prywatności%.

Zapisz moje ustawienia
Ta strona może używać ciasteczek - tzw. cookies do prawidłowego działania niektórych funkcji Dowiedz się więcej