Do czego używa się kaniuli? Czym się różnią od igieł?

Kaniule dożylne powszechnie nazywane są wenflonami. Znajdują one bardzo szerokie zastosowanie w przypadku pacjentów, którzy dłużej korzystają z opieki medycznej lub też wymagają przetoczenia płynów (np. kroplówki, krwi). Kaniule sprawdzają się zwłaszcza wówczas, gdy stosowanie jednorazowych igieł wiązałoby się ze zbyt dużym obciążeniem dla organizmu pacjenta, jak również wtedy, gdy liczy się szybkość działania. Jak wygląda zakładanie wenflonu, jaki rodzaj wybrać i kiedy lekarz zadecyduje o jego zastosowaniu?

Kiedy kaniula a kiedy jednorazowe wkłucie?

Najważniejszą cechą wenflonu jest możliwość jego wielokrotnego używania bez konieczności wykonywania poszczególnych wkłuć. Wytworzone przy pomocy kaniuli połączenie z żyłą pozwala na szybkie pobranie krwi do badań, jak i na podanie płynów i leków. Z tego też powodu wenflony zakłada się wówczas, gdy procedury będą powtarzane co najmniej kilka razy.

Z kolei w sytuacji, gdy wystarczy jedno czy dwa wkłucia, nie ma potrzeby zakładania kaniuli i najczęściej personel medyczny wybierze wówczas igłę jednorazową – czy to do zaaplikowania leku, czy też do pobrania krwi w warunkach ambulatoryjnych. Warto również pamiętać, że część leków wstrzykuje się nie dożylnie, ale podskórnie lub domięśniowo – wówczas kaniula również się nie przyda.

Czy kaniula może zastąpić port naczyniowy?

Port naczyniowy (inaczej wkłucie centralne) jest specjalnym rodzajem dostępu do żyły. Stosuje się go wówczas, gdy spodziewana jest długotrwała terapia, gdy żyły pacjenta są słabe lub też w sytuacji, gdy podawany lek ma właściwości drażniące (np. chemioterapia). Najczęściej przed założeniem portu naczyniowego, lekarz rozważa właśnie kaniulę. Wkłucie centralne jest bardziej inwazyjne i gdy zachodzi potrzeba jego zastosowania, wenflon nie wchodzi już w grę.

Port naczyniowy może być niezbędny także w sytuacji, gdy normalnie wystarczyłaby kaniula, ale przeciwko jej założeniu przemawiają wyjątkowe okoliczności – np. leczeniu podlega małe, ruchliwe dziecko, które mogłoby naruszyć wenflon.

Budowa kaniuli dożylnej

Budowa wenflonu nie jest skomplikowana – to po prostu elastyczna rurka wprowadzana do żyły. Po jednej stronie rurki znajduje się igła, za pomocą której uzyskuje się dostęp do światła naczynia krwionośnego. Igła jest usuwana po założeniu wenflonu. Z drugiej strony kaniuli znajdują się tzw. skrzydełka – konstrukcja stabilizująca i umożliwiająca przytwierdzenie całości do skóry.

U wylotu rurki znajduje się korek, odkręcany na czas wykonywania procedury (podawania płynów lub pobierania krwi). Opcjonalnie kaniulę uzupełnić można o dodatkowe akcesoria – np. przedłużkę.

Rozmiary kaniul – który kolor wenflonu będzie odpowiedni?

Od wyboru kaniuli o właściwej średnicy, w dużej mierze zależy powodzenie terapii. Aby ułatwić zadanie personelowi medycznemu, wenflony oznacza się kolorami. Każda z barw odpowiada jednej, określonej średnicy (możesz to zweryfikować, przeglądając ofertę kaniul w hurtowni medycznej, na  https://eplaster.pl/pl/c/Kaniule/275).

Wenflon fioletowy (0,6 mm) zakłada się noworodkom a żółty (0,7 mm) dzieciom. Kaniula niebieska (0,8 lub 0,9 mm) jest stosowana u pacjentów z bardzo słabymi żyłami. Najbardziej typowy jest wenflon różowy o średnicy 1,0 lub 1,1 mm). Kaniule zielone (1,2 lub 1,3 mm) i białe (1,4 lub 1,5 mm) służą do szybkiego przetaczania dużej ilości płynów (np. w sytuacjach nagłych). Przy rozległych operacjach, gdy wiadomo, że pacjent będzie potrzebował wielu jednostek krwi, zakłada się najczęściej wenflon szary (1,7 lub 1,8 mm). Największa jest kaniula pomarańczowa (2,0 lub 2,2 mm), stosowana w sytuacjach krytycznych (np. na miejscu wypadku).

W którym miejscu na ciele wbija się kaniulę?

Wenflon wbija się najczęściej w miejscu, w którym łatwo o dostęp do żyły (np. w zgięciu łokcia). Z uwagi na wygodę pacjenta, można również założyć kaniulę tam, gdzie w mniejszym stopniu będzie ona ograniczała ruchy (np. na grzbiecie dłoni). W szczególnych sytuacjach (np. u małych dzieci, u pacjentów leczonych długotrwale) można umieścić wenflon w innym miejscu – np. na stopie a nawet na głowie.

Kaniulę powinna zakładać wykwalifikowana osoba. Najczęściej wenflon usuwa się z żyły w ciągu 72 godzin, aby nie dopuścić do infekcji lub zatkania.

Widok dłoni czy przegubu z wbitym wenflonem często wywołuje niemiłe skojarzenia – ze szpitalem i długotrwałym leczeniem. W rzeczywistości z uwagi na wygodę, kaniule stosuje się powszechnie także w przypadku jednorazowych zabiegów czy nawet diagnostyki, dlatego też decyzja lekarza o jej założeniu nie powinna powodować strachu pacjenta czy jego rodziny.