Prezydent Ukrainy dostał od prezydenta Polski książkę o zbrodni wołyńskiej, której współwydawcą jest muzeum w Tarnobrzegu

Podczas wizyty prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w Polsce, prezydent Karol Nawrocki przekazał mu dwa tomy „Dokumentów zbrodni wołyńskiej”. To książka, której współwydawcą jest Muzeum Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu, oparta na znalezionym w Tarnobrzegu archiwum profesor Urszuli Szumskiej.

O odnalezieniu na strychu rozbieranego starego domu w Tarnobrzegu archiwum profesor Urszuli Szumskiej, która w trakcie zbrodni wołyńskiej i zaraz po niej dokumentowała dla władz Państwa Podziemnego świadectwa ocalałych z rzezi Polaków, pisaliśmy wielokrotnie na łamach „Tygodnika Nadwiślańskiego” i portalu tyna.info.pl.

Prof. U. Szumska, która przed wojną uczyła w tarnobrzeskim Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego, wywiozła z narażeniem życia zgromadzone archiwum ze Lwowa do Tarnobrzega i tu ukryła je na strychu domu jednego ze swoich dawnych uczniów.

Paczka z dokumentami przeleżała tu do 2021 roku, kiedy przypadkiem odnaleziono ją podczas prac rozbiórkowych. Właściciele posesji zdali sobie sprawę z tego, że odnalezione papiery mogą być cenne historycznie i przekazali je do tarnobrzeskiego muzeum. Jego dyrektor, prof. Tadeusz Zych skontaktował się z Instytutem Pamięci Narodowej.

Znalezisko z Tarnobrzega ma fundamentalne znaczenie dla poznania prawdy o Wołyniu. Spisywane bezpośrednio po rzezi relacje ocalałych są pełne szczegółów.

– One były robione tak, by mogły stanowić materiał dowodowy w śledztwie, czy podczas procesu. Podawane są nazwiska pomordowanych przez ukraińskich sąsiadów, nazwy miejscowości w których doszło do zbrodni, często nazwiska sprawców i opisy mordów. Badam długo sprawę rzezi wołyńskiej, ale tak precyzyjnie przygotowanych raportów wcześniej nie spotkałem. Każdy z nich jest podpisany przez osobę składającą zeznanie, a w przypadku osób niepiśmiennych jest tam krzyżyk, ale obok sygnatura osoby, która zeznanie przyjmowała – mówił "Tygodnikowi Nadwiślańskiemu" dr Leon Popek z Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN, jeden z najlepszych znawców tematu zbrodni wołyńskiej w Polsce.

Oddział IPN w Lublinie wydał w 2023 roku, we współpracy z Muzeum Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu, 1 tom „Dokumentów zbrodni wołyńskiej” zawierający dokładny zapis relacji zachowanych w archiwum Urszuli Szumskiej odnalezionym w Tarnobrzegu. Współautorem publikacji jest prof. T. Zych, dyrektor tarnobrzeskiego muzeum. W 2024 roku ukazał się 2 tom zbioru, a 3 tom jest aktualnie w opracowaniu.

Niedawno w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Tarnobrzegu, będącym spadkobiercą tradycji przedwojennego gimnazjum, odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą profesor Urszuli Szumskiej. W uroczystości uczestniczył wiceprezes IPN Karol Polejowski.

Teraz publikacja, której współwydawcą jest Muzeum Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu trafiła do wielkiej polityki i została przekazana prezydentowi Ukrainy jako najbardziej wiarygodne źródło prawdy o zbrodni wołyńskiej.

Fot. wyróżniające: Kancelaria Prezydenta RP/ Mikołaj Bujak