W rocznicę wypędzenia przez Niemców, w Tarnobrzegu upamiętnią dawnych żydowskich mieszkańców

W czwartek, 2 października, ulicami Tarnobrzega przejdzie Marsz Pamięci przypominający 86 rocznicę wypędzenie przez Niemców żydowskich mieszkańców miasta.

Po zajęciu Tarnobrzega we wrześniu 1939 roku Niemcy zaczęli stosować represje wobec żydowskich mieszkańców miasta. Potem ogłoszono, że 2 października 1939 r. wszyscy Żydzi mają się stawić na rynku, bowiem zostaną wysiedleni za San, do strefy okupowanej przez Sowietów. Polakom zakazano, pod karą śmierci, jakichkolwiek kontaktów z nimi. Niemcy nie zamierzali też „dopłacać do interesu”, zarządzili wśród ludności wyznania mojżeszowego przymusową zbiórkę pieniędzy na „pokrycie kosztów wysiedlenia”.

2 października od rana w mieście zaroiło się od niemieckich żołnierzy. Wpadali do domów, kazali zabierać ze sobą wartościowe przedmioty i wyganiali Żydów na rynek. Tam wszyscy zebrani byli rewidowani, konfiskowano im kosztowności, a potem musieli podpisywać deklarację, że „opuszczają Tarnobrzeg dobrowolnie, a w geście dobrej woli przekazują swoje domy III Rzeszy”. Kto się opierał, był bity. Osoby chore i słabe, które nie mogły opuścić domów, były mordowane.

Później Niemcy sformowali z Żydów kolumny i popędzili ich w kierunku stacji kolejowej, a potem dalej, w stronę Sanu. W sumie wypędzenie objęło ok. 3000 osób, choć niektóre szacunki mówią nawet o 4000. Dla wielu wypędzenie było „marszem śmierci” – część wysiedlanych zabito po drodze, wiele osób, szczególnie kobiet i dzieci, utonęło w czasie przeprawiania się przez San.

2 października w Tarnobrzegu odbędzie się spotkanie upamiętniające dramatyczne wydarzenia z 1939 roku. Marsz Pamięci w rocznicę tych wydarzeń w Tarnobrzegu odbywa się już od wielu lat.

Uczestnicy tegorocznego spotkają się w południe na cmentarzu żydowskim, gdzie organizatorzy przypomną okoliczności tamtych wydarzeń. Będzie można wejść do ohelu oraz złożyć symboliczne kamienie na macewach. Kilka słów o roli społeczności żydowskiej w przedwojennym Tarnobrzegu wygłosi prof. Tadeusz Zych. Młodzież z LO im. M. Kopernika pod kierunkiem Grzegorza Kociuby zaprezentuje montaż poetycki. (Organizatorzy proszą, by mężczyźni na terenie cmentarza nosili nakrycie głowy)

Następnie uczestnicy marszu przejdą pod budynek Biblioteki Miejskiej im. dr. M. Marczaka (dawna synagoga), gdzie pod pamiątkową tablicą będzie można zapalić znicze. Zostaną też odczytane archiwalne relacje świadków i uczestników wydarzeń z 1939 r. Przeczytają je uczniowie Szkolnego Koła Turystyczno-Krajoznawczego „Turysta” z Zespołu Szkół nr 1 im. Ks. Kard. Stefana Wyszyńskiego.

Kontynuacją upamiętnienie dawnych żydowskich mieszkańców Tarnobrzega będzie poetycki monodram muzyczny „Wyjaśnienie” w wykonaniu Moniki Adamiec, który rozpocznie się o godzinie 18.30 w Tarnobrzeskim Domu Kultury.

Jak pisze autorka „to NieMonodram, NieRecital i NieKoncert, to opowieść o poetyckim świecie dwudziestolecia międzywojennego i postaci wybitnej polskiej poetki żydowskiego pochodzenia, Zuzanny Ginczanki, jej życiu, twórczości i tragicznej śmierci. Świat przywołany w pieśniach, opowieściach i anegdotach, a wszystko opatrzone oryginalną muzyką skomponowaną do wierszy Zuzanny Ginczanki, Witolda Gombrowicza, Witkacego i Juliana Tuwima przez Monikę Adamiec, Krzysztofa Mroziaka, Piotra Madurę.”

Monika Adamiec jest pieśniarką, pedagog, reżyserką i aktorką. Zajmuje się teatrem, edukacją i poezją – dokładniej piosenką literacką. Jest laureatką wielu prestiżowych nagród.

Początek spektaklu o godz. 18.30. Bezpłatne wejściówki na recital będzie można odbierać w TDK od 25 września.

Organizatorami wydarzeń są: Tarnobrzeskie Towarzystwo Historyczne, Tarnobrzeski Dom Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna im. M. Marczaka w Tarnobrzegu przy wsparciu wolontariuszy. Wydarzenie objęło swoim patronatem: Forum Dialogu.