„Skotniccy – między Sandomierzem, Florencją a Krakowem” to tytuł najnowszej wystawy czasowej, której uroczyste otwarcie odbyło się 7 czerwca w Sali Rycerskiej Zamku Królewskiego w Sandomierzu.

[FOTORELACJA]6841[/FOTORELACJA]

Oprócz wystąpień dyrektora Muzeum Zamkowego w Sandomierzu dr. hab. Mikołaja Getki-Keniga prof. PAN, a jednocześnie jednego z kuratorów tej wystawy,a także wicewojewody świętokrzyskiego Michała Skotnickiego oraz wicemarszałka województwa świętokrzyskiego Grzegorza Sochy, a także przedstawiciela rodu Skotnickich Michała Skotnickiego, wykład zatytułowany „Charakter i przemiany polskiego Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku", wygłosiła dr hab. Agata Roćko, prof. Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

W swoim wystąpieniu dyrektor Muzeum Zamkowego w Sandomierzu dr hab. Mikołaj Getka-Kenig, prof. PAN podkreślił, że jest to jedna z największych wystaw jaka została dotychczas zorganizowana w Zamku Królewskim w Sandomierzu, nie tylko pod względem liczby obiektów, ale też ze względu na ich skalę, wielkość oraz liczbę instytucji, które wypożyczyły je ze swoich zbiorów, zaznaczając, że prace nad nią były podejmowane już od listopada 2021 r. Podkreślił również, że właśnie misją Muzeum Zamkowego odwołującego się do historii dawnej Ziemi Sandomierskiej rozumianej przede wszystkim jako Województwo Sandomierskie i Księstwo Sandomierskie jest właśnie to, żeby również przybliżać i przypominać szerokiemu gronu odbiorców okolice Sandomierza, tak jak w zeszłym roku przy okazji wystawy Jerzy Ossoliński – magnat z Sandomierza, przypomniany został Klimontów oraz Ossolin, tak w tym roku otwierana wystawa ma przybliżyć zwiedzającym podsandomierskie Skotniki leżące na terenie gminy Samborzec – kryjące niezwykle cenne zabytki za którymi stoi wspaniała, intrygująca historia, a więc gotycki kościół, czy też barokowy, alkierzowy dwór. Bowiem obiekty te stanowią bardzo cenny zespół rezydencjonalno - sakralny sięgający swoimi korzeniami co najmniej XIV w. i związane są z osobą arcybiskupa Jarosława Bogorii ze Skotnik. Podkreślił również, że wystawa ta czerpie z tej historii, opowiadająco historii jednego z właścicieli Skotnik z przełomu XVIII i XIX w. czyli Michała Skotnickiego i jego żony Elżbiety z Laśkiewiczów. Głównym powodem podjęcia takiego tematu wystawy jest ich kilkuletnia, z lat 1803 -1808 wyprawa do Włoch, ich grand tour, wielka podróż po której do dziś zarówno we Włoszech jak i w Polsce pozostało kilka niezwykle cennych i ciekawych zarówno dla historyków jak i historyków sztuki zabytków takich jak wspaniały nagrobek w kościele Santa Croce i oczywiście jego replika na Wawelu w Katedrze Wawelskiej. Założeniem tej wystawy jest opowiedzenie o fenomenie grand tour, tych wielkich podróży, które były udziałem arystokracji europejskiej ale też polskich elit w XVIII i początkach XIX w., poprzez przykład podróży Michała Skotnickiego i Elżbiety Laśkiewicz z małych podsandomierskich Skotnik. Zwrócił również uwagę, że na wystawie można przenieść się na europejskie salony pocz. XIX w., kiedy ci podsandomierscy ziemianie obracali się w światowych kręgach ówczesnej europejskiej elity. Dodał, że mottem tej wystawy jest mała lokalna historia w wielkiej europejskiej skali ale jest to również motto całej działalności Muzeum Zamkowego w Sandomierzu, które ma właśnie taką misję do zrealizowania, aby lokalność i regionalność podnosić do poziomu dziedzictwa narodowego, a także międzynarodowego, a przede wszystkim europejskiego. Wyraził również nadzieję, że wystawa Skotniccy – między Sandomierzem, Florencjąa Krakowem świetnie wpisze się właśnie w tą realizowaną przez Muzeum Zamkowew Sandomierzu misję. Następnie podziękował całemu zespołowi Muzeum Zamkowego oraz wszystkim osobom zaangażowanym w przygotowanie tej wystawy.

Głos zabrał również Wicewojewoda Świętokrzyski Michał Skotnicki, któryw imieniu Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hanny Wróblewskiej oraz Wojewody Świętokrzyskiego Józefa Bryka pogratulował dyrektorowi oraz całemu zespołowi Muzeum Zamkowego w Sandomierzu tak wielkiego przedsięwzięcia jakim jest otwierana wystawa.

Natomiast Wicemarszałek Województwa Świętokrzyskiego Grzegorz Sochaw swoim wystąpieniu wyraził wielkie poczucie dumy z Sandomierza i Zamku Królewskiego, a także w imieniu Marszałka Województwa Świętokrzyskiego Renaty Janik oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego pogratulował dyrektorowi oraz wszystkim osobom zaangażowanym w przygotowanie tak wspaniałej wystawy.

W imieniu rodu Skotnickich wystąpił Michał Skotnicki, który na ręce dyrektora Muzeum Zamkowego w Sandomierzu złożył słowa uznania oraz podziękowania za przygotowanie tej wystawy, zapraszając jednocześnie do odwiedzenia Dworuw Skotnikach.

Po uroczystym otwarciu zakończonym wykładem prof. Agaty Roćko, odbyło się pierwsze kuratorskie oprowadzanie po wystawie.

Przedmiotem wystawy Skotniccy – między Sandomierzem, Florencjąa Krakowem jest zjawisko „wielkiej podróży”, czyli „grand tour’u”, jednegoz charakterystycznych fenomenów arystokratycznej kultury w nowożytnej Europie. Udział w „wielkiej podróży” (z reguły do Włoch) świadczył o zamożności, jaki intelektualnym obyciu. Był też dowodem wysokich aspiracji społecznych. Wśród „wielkich turystów” nie brakowało Polaków związanych z ziemią sandomierską takich jak Michał i Elżbieta z Laśkiewiczów Skotniccy. Ich „wielka podróż” z lat 1803-1808 była zarazem jedną z ostatnich, w jaką wybrali się polscy podróżnicy wzorem poprzednich pokoleń. Przypadała na okres wojen napoleońskich, kiedy po upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów stary szlachecki świat ustępował miejsca bardziej demokratycznym stosunkom społecznym. Samo małżeństwo Michała Skotnickiego, szlachcica z dziada pradziada ze Skotnik koło Sandomierza, z Elżbietą Laśkiewicz, bogatą mieszczką z Krakowa, było przykładem takiej transformacji. Ich „wielka podróż” była więc symbolem końca starej i zarazem początku nowej epoki. Oglądając dziś zachowane pamiątki po tej parze, w tym dzieła sztuki we Florencji i Krakowie, uświadamiamy sobie kulturotwórczy potencjał tych społecznych przemian.

Wystawę przygotował zespół kuratorski w składzie: dr hab. Mikołaj Getka-Kenig, prof. PAN, dyrektor Muzeum Zamkowego w Sandomierzu, dr Weronika Rostworowska-Kenig (Zamek Królewski na Wawelu – kurator zewnętrzny i autor koncepcji wystawy) oraz Renata Grzebuła – adiunkt w Dziale Sztuki Muzeum Zamkowego w Sandomierzu. Koordynatorem wystawy jest: Sylwia Mroczka, specjalista w Dziale Promocji i Edukacji Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.

Na ekspozycji zaprezentowane zostały obiekty pochodzące ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Zamku Królewskiego na Wawelu – Państwowych Zbiorów Sztuki, jak również: Narodowego Muzeum Sztuki im. M. K. Čiurlionisa w Kownie, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowegow Kielcach, Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum Rezydencji Królówi Rzeczypospolitej, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, Muzeum -Zamku Tarnowskich w Tarnobrzegu, Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Archiwum Państwowego w Kielcach Oddział w Sandomierzu, Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy w Krakowie, parafii rzymsko-katolickiej pw. św. Jana Chrzciciela w Skotnikach, prywatnej kolekcji rodziny Skotnickich (potomków krewnych Michała Skotnickiego, którzy do dziś są właścicielami dworu w podsandomierskich Skotnikach).

Patronat medialny nad wystawą sprawują: Portal Historyczny Dzieje.pl, Gazeta Wyborcza, Spotkania z Zabytkami, Magazyn Historyczny Mówią Wieki, Gazzetta Italia, Gość Niedzielny, oraz media regionalne: TVP3 Kielce, Polskie Radio Kielce, Radio Rekord, Radio Leliwa, Tygodnik Nadwiślański wraz z portalem tyna.info.pl, Echo Dnia, iTV Wisła, STV.INFO.

Wystawę można oglądać w salach ekspozycyjnych na parterze Zamku Królewskiego w Sandomierzu do 1 września 2024 r.