Niezwykłego odkrycia dokonano w nieczynnym fragmencie wodociągu w Sandomierzu. Znajdował się tam pałasz pochodzący z okresu międzywojennego.

Pałasz wraz z pochwą został znaleziony przez pracowników Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej podczas przebudowy instalacji wodociągowej przy ulicy Haliny Krępianki.

- Znajdował się on w nieużywanej części wodociągu, w ślepej odnodze, gdzie nie było wody. Najpierw pracownicy przypuszczali, że to kawałek złomu. Okazało się, że jest to pałasz - opowiada Piotr Chojnacki, zastępca kierownika ds. sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w PGKiM, prywatnie miłośnik historii, członek jednej z grup eksploracyjnych.

Niestety, gdy wycinano nieczynną rurę, wewnątrz której znajdował pałasz, został on przecięty na pół.

Jak wyjaśnia dr hab. Marek Florek, archeolog z Delegatury w Sandomierzu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, znalezisko z ulicy Haliny Krępianki to tzw. pałasz oficerski, jaki do stroju galowego nosili oficerowie polskiej Marynarki Wojennej w okresie międzywojnia, a którego wzór wprowadzono w 1927 roku.

- Pałaszy takich wykonano bardzo mało, jako że cały korpus oficerski Marynarki Wojennej liczył wtedy około 360 osób, a były one robione na indywidualne zamówienia - mówi Marek Florek.

W jaki sposób broń znalazła się w wodociągu? Pracownik WUOZ odpowiada, że musiała ona zostać ukryta w rurze albo w czasie wykonywania wodociągów na ulicy Haliny Krępianki, albo - co wydaje się bardziej prawdopodobne - podczas jakiegoś remontu sieci, gdy jej odcinek wyłączano z użytkowania. Mogło to mieć miejsce na przykład w latach 50. XX wieku, w okresie stalinowskich represji wobec przedwojennych oficerów.

- Należy przypuszczać, że pałasz stanowił własność któregoś z mieszkańców Sandomierza, który był oficerem Marynarki Wojennej przed 1939 rokiem. Z całą pewnością natomiast związany jest z najnowszą historią miasta - dodaje archeolog.

Więcej na ten temat będzie można przeczytać w "Tygodniku Nadwiślańskim".

Fot. M. Florek, P. Chojnacki