Można zwiedzać podziemia bazyliki katedralnej w Sandomierzu. Znajduje się tam niezwykła nekropolia

Do piątku, 8 listopada, można zejść do podziemi sandomierskiej katedry. Od pierwszej połowy XIX wieku jest to miejsce pochówku biskupów, ale historia tej nekropolii jest dużo starsza. 

Ks. Melchior Buliński, autor monografii Sandomierza w swoim dziele napisał: „… pod kościołem w grobach obszernych i widnych, zawsze ciała zmarłych składano, a nawet pojedyncze groby murowano, a pomniki i napisy umieszczano wewnątrz świątyni”.

W XIII wieku, po najeździe tatarskim na Sandomierz, spoczęły tam ciała mieszkańców, którzy zginęli z rąk wroga. Szybko rozpowszechnił się ich kult, jako błogosławionych męczenników sandomierskich.

Do 1717 roku chowano tam znaczące osoby świeckie, dobroczyńców Kościoła oraz duchownych. Do niemalże końca XVI wieku utrzymywał się zwyczaj, że kości niektórych zmarłych umieszczano pod ołtarzem głównym. Praktykę tę zniósł kardynał Jerzy Radziwiłł w 1588 roku. Od drugiej połowy XVIII stulecia zmarłych zaczęto chować na nekropolii przy kościele św. Wojciecha, a później na cmentarzu zwanym dziś katedralnym.

Podziemia zostały uporządkowane w 1843 roku przez archidiakona katedry księdza Wojciecha Grzegorzewskiego. Wówczas – jak opisuje w swojej monografii ks. Buliński – licznie rozrzucone kości zgromadzono i pochowano we wspólnym grobie na cmentarzu przykatedralnym. Dobrze zachowane trumny złożono w podziemiach kościoła szpitalnego św. Ducha. Te zniszczone zgromadzono na brzegu Wisły, aby je spalić. Nagły przybór wody uniósł ten stos, wyrzucając go na brzeg w dolnym biegu rzeki.

Pierwszym pasterzem diecezji sandomierskiej pochowanym w podziemiach bazyliki był zmarły w 1830 roku ks. biskup Adam Prosper Burzyński, który zanim został ordynariuszem, pracował jako misjonarz w Syrii i Egipcie. Spoczywają tam także między innymi biskupi: Jan Kanty Lorek, Piotr Gołębiowski, Marian Ryx i Marian Zimałek. Znajduje się tam również grób Bazylego Narbutta, zakonnika, wykładowcy kolegium jezuickiego, zmarłego w opinii świętości w 1772 roku. We wrześniu 1995 roku do podziemi zszedł prymas kardynał Józef Glemp, który modlił się przy grobie biskupa Gołębiowskiego.

 W 2017 roku w kryptach spoczął biskup senior diecezji sandomierskiej Wacław Świerzawski.  

W podziemiach katedry nie zobaczymy trumien ze szczątkami zmarłych, znajdują się one w zamurowanych niszach. W kaplicy urządzonej w podziemiach jest ołtarz. Naprzeciwko wejścia do krypt znajduje się galeria z portretami zmarłych biskupów. W podziemiach jest również kaplica grobowa.

Oktawa uroczystości Wszystkich Świętych to jedyny czas w ciągu roku, gdy podziemia katedry są udostępnione zwiedzającym. Jest to, jak przypominają kapłani, okres nawiedzania grobów zmarłych.

Podziemia będą otwarte od 2 do 8 listopada w godzinach od 10 do 17. Odwiedzając krypty można uzyskać odpust zupełny, spełniając odpowiednie warunki sakramentalne i modlitewne.