Wystawa przypominająca o udziale szlachty sandomierskiej w Sejmie Wielkim została otwarta w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu. W poniedziałkowym wernisażu uczestniczyli między innymi wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin oraz wiceminister spraw zagranicznych Piotr Wawrzyk.

Głównym założeniem wystawy jest przedstawienie sylwetek posłów i senatorów województwa sandomierskiego uczestniczących w Sejmie Wielkim oraz ukazanie ich roli i dokonań w współtworzeniu nowoczesnego ustawodawstwa.

- W 2021 roku obchodziliśmy 230-lecie uchwalenia Konstytucji 3 Maja, najważniejszej spuścizny Sejmu Czteroletniego, zaś w tym roku - 29 maja - przypadnie okrągła, 200. rocznica zakończenia obrad, które stały się jednym z filarów polskiej świadomości narodowej. Te zbiegające się jubileusze dla Muzeum Zamkowego w Sandomierzu są sposobnością do świętowania najważniejszych wydarzeń w historii politycznej RP - powiedział Jarosław Sellin w czasie otwarcia wystawy.

Nawiązując do tematyki ekspozycji, przedstawiciel rządu podkreślił, że przez Sejm Czteroletni przewinęła się cała elita polityczna ówczesnej Rzeczypospolitej, a także stan mieszczański. Przypomniał, że tragicznym skutkiem próby naprawy kraju, podjętej przez Sejm Wielki była rozpoczęta przez Rosję wojna, określana przez nią jako interwencja. - Skąd my to znamy... - dodał wiceminister.

Pochwalił on inicjatywę Muzeum Zamkowego. Jego zdaniem, wzorem sandomierskiej placówki, również inne instytucje kultury w Polsce powinny przypomnieć dorobek Sejmu Wielkiego poprzez prezentację postaci związanych z danym terenem.

Wiceminister Piotr Wawrzyk zauważył, że z czasów Sejmu Wielkiego płynie nauka dla nas, współczesnych - o tym, że trzeba być zdolnym do śmiałych decyzji i nie można ulegać przemocy. Naród polski, jak powiedział przedstawiciel rządu, próbował wyrwać się z zaklętego kręgu niemocy.

- Nam nie udało się obronić dzieła Sejmu Wielkiego, ponieważ nie mieliśmy wówczas tego, co mamy dziś i tego, co mają również Ukraińcy, którzy także usiłują wyrwać się z tego zaklętego kręgu świata rosyjskiego, z tego swego rodzaju protektoratu - czyli sojuszników. Tak jak nasi przodkowie, przedstawiciele Sejmu Wielkiego, próbowali wyrwać kraj spod takiej kurateli, tak dzisiaj Ukraińcy usiłują obronić swoją wyrwaną niepodległość - zaznaczył Piotr Wawrzyk.

Dr Mikołaj Getka-Kenig, dyrektor Muzeum  Zamkowego w Sandomierzu przypomniał, że dawne województwo sandomierskie wysłało na Sejm Czteroletni tak wybitne postacie, jak marszałek Stanisław Małachowski i  współtwórca Konstytucji 3 Maja Hugo Kołłątaj. Dodał on, że w kontekście obecnej sytuacji międzynarodowej wystawa nabiera szczególnego, współczesnego znaczenia. - Nie zapominajmy o tym, że Sejm Wielki i sama Konstytucja 3 Maja to jedne z najważniejszych wydarzeń w dziejach zmagań Polaków w wyzwalaniu się spod rosyjskiego imperializmu - mówił dyrektor.

Eksponaty pokazywane na wystawie pochodzą z najważniejszych muzeów i ośrodków kulturalnych z całej Polski. Są wśród nich cenne dokumenty, choćby akt zjednoczenia podpisany przez reprezentantów miast królewskich z terenu Rzeczypospolitej oraz obrazy, między innymi portret Stanisława Małachowskiego pędzla Marcello Bacciarellego. Uwagę przykuwa piękna monstrancja i puszka na komunikanty, które zostały ofiarowane przez Kołłątaja do parafii św. Tekli w Krzyżanowicach niedaleko Pińczowa, ale także tablica trumienna wojewody sandomierskiego Macieja Sołtyka, pochodząca z kościoła św. Antoniego Padewskiego  w Stopnicy. Jest również kałamarz należący do marszałka Małachowskiego, którego używał on w trakcie podpisywania Konstytucji 3 Maja.

W uroczystym otwarciu uczestniczyli także: poseł Marek Kwitek, wojewoda Zbigniew Koniusz i marszałek województwa świętokrzyskiego Andrzej Bętkowski. Wydarzenie objęli patronatem honorowym marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Marszałek Województwa Świętokrzyskiego.

Wystawa zatytułowana "Szlachta sandomierska na Sejmie Wielkim 1788-1792" będzie pokazywana w Zamku Królewskim do 3 lipca.